Z cyklu: „Cudze chwalicie, Jarosławia nie znacie”: Budynek Rękodzielników JAD CHARYJCYM

Date:

Rada Miasta Jarosławia 18 marca 1902 roku podjęła uchwałę o przekazaniu placu pod budowę domu Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Rękodzielników Żydowskich „Jad Charyjcym”. Budynek, jeden z najbardziej dominujących obiektów w mieście wybudowano w latach 1907- 1912 w miejscu dawnej fosy obronnej według projektu Samuela Kornmana. Moc prawną Towarzystwo otrzymało w 1894 roku. Pierwsze zgromadzenie założycielskie pod przewodnictwem finansisty Izraela Nagelsteina odbyło się 24 sierpnia 1878 roku. Wtedy też wybrano prezesa, którym został Nagelstein. Gmach Towarzystwa wybudowano ze składek członków. Wzniesiono go w stylu klasycystycznym na rzucie prostokąta z ryzalitem na osi elewacji o dwóch kondygnacjach. Część środkowa zamknięta pilastrami na postumentach z głowicami jońskimi na parterze, a na piętrze korynckimi. W elewacji wschodniej zamiast okien są blendy (ślepe okna). Po stronie zachodniej w dwóch oknach zachowała się oryginalna stolarka ze szkleniem witrażowym. Na pierwszym piętrze była sala widowiskowa, teatralna z zapleczem. W budynku znajdowało się 3- letnie przedszkole, odbywały się kursy hebrajskiego, organizowane przez Stowarzyszenie „Tarbut” oraz zajęcia Towarzystwa Gimnastycznego i Sportowego organizacji młodzieżowej „Dror”. Swoją siedzibę miał tu również Żydowski Związek Kredytowy dla drobnego handlu i przemysłu, udzielający rzemieślnikom żydowskim kredytów na tygodniowe spłaty. Towarzystwo udostępniało swoje pomieszczenia na okolicznościowe spotkania, odczyty i koncerty muzyczne. W siedzibie Towarzystwa odbywały się uroczystości religijne m.in. goszczono rabina i prezesa światowej organizacji „Mizrach” Fischmana z Jerozolimy. W 1921 roku w Jarosławiu znajdowało się 162 punkty usług rzemieślniczych żydowskich. Towarzystwo należało do jednych z najbardziej aktywnych. Warto nadmienić, co znajdowało się w byłym budynku Towarzystwa „Jad Charyjcym” w okresie powojennym. 1944 rok – Szpital Armii Czerwonej, od 1948 roku – Dom Kultury, od 1950 roku – Powiatowe Ognisko Baletowe im. Lidii Nartowskiej, od 1970 roku – Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Jarosławiu, w 1998 roku – Biblioteka otrzymała imię Aleksandra Fredry. W 2006 roku budynek przejęła Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Warszawie. Obecnie obiekt został odkupiony od Fundacji przez Starostwo Powiatowe w Jarosławiu, dzięki któremu zakończył się pierwszy etap prac remontowych. Został położony nowy dach oraz poddasze przystosowane do użytku. Starostwo złożyło wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, licząc na pozytywną opinię. Gdyby tak się stało, to całkowity remont budynku zakończyłby się w 2022 roku. Planowany jest powrót Powiatowego Ogniska Baletowego i być może niektóre pomieszczenia zostaną przydzielone innym użytkownikom.

Jerzy Czechowicz

 

Share post:

Subscribe

spot_imgspot_img

Popular

More like this
Related

Cmentarz zamiast dworca?

Mimo planów i obietnic remontu dworzec autobusowy PKS w...

Tragiczny finał poszukiwań

Nie żyje 38-letni Łukasz, który zaginał w środę, 7...

Szanujmy to, co mamy – apeluje mieszkanka Widnej Góry

Mieszkanka Widnej Góry apeluje do młodzieży, by ta nie...

Czerwcowa „Ulica Zdrowia”

We wtorek 6 czerwca w ramach programu „Bezpieczny Jarosław”...