Kontynuując cykl postów prezentujących eksponaty znajdujące się na wystawie „Dziedzictwo przeworskich Bożogrobców”, przedstawiamy portret ks. Jakuba Radlińskiego. Przypominamy, że wystawę obejrzeć można jeszcze do końca listopada w Galerii „Magnez” przy przeworskim muzeum.
Kanonicy Regularni Grobu Bożego przykładali dużą wagę do wysokiego poziomu kształcenia członków Zakonu. Dowód intelektualnych zdolności dawali, wydając drukiem kazania, opracowania historyczne, modlitewniki i dzieła teologiczne. Spośród przeworskich zakonników, pod względem pozostawionego dorobku wyróżnił się najmocniej ks. Jakub Radliński (ok. 1684-1762).
Urodził się on w rodzinie szlacheckiej herbu Gryf ok. 1684 roku. Wstąpiwszy do prowincji małopolskiej Zakonu Bożogrobców studiował w jezuickim kolegium w Krakowie, wieńcząc edukację uzyskaniem w 1718 r. stopnia doktora teologii. Prowadził następnie wykłady dla kleryków w konwencie krakowskim oraz sprawował urzędy przełożonego w Chełmie koło Bochni i Leżajsku. W 1739 r. powierzono mu funkcję prepozyta przeworskiego. Najdonioślejszym śladem jego działalności w Przeworsku jest replika Grobu Bożego, wzniesiona wewnątrz kaplicy wybudowanej przez jego poprzedników. Z probostwa przeworskiego powołany został przez współbraci na urząd przełożonego generalnego polskich Bożogrobców, który sprawował w latach 1744-1762. Rozpoczął odbudowę zniszczonego przez pożary kościoła w Miechowie (1745) i budowę nowego kościoła we Wrocimowicach (1748). Przyjaźniąc się i współpracując z Józefem Andrzejem Załuskim, przyczynił się do rozbudowy biblioteki miechowskiej.
Do najważniejszych dzieł ks. Jakuba Radlińskiego należą: komentarz do reguły św. Augustyna, którą posługiwali się Bożogrobcy, opracowanie poświęcone historii zakonu, spisane przez pryzmat jego sytuacji prawnej oraz rozbudowany panegiryk w formie cyklu wierszy na cześć Biblioteki Załuskich. W 1730 r. wydał modlitewnik „Ogłos tryumfalny Grobu Chrystusowego…” przeznaczony dla Bractwa Grobu Bożego, w którym opublikował Godzinki o Grobie Chrystusowym – wyjątkowe świadectwo pobożności pasyjnej.
XVIII-wieczny portret, przedstawiający ks. Jakuba Radlińskiego ma wymiary 66 x 85 cm, wyszedł spod pędzla nieznanego autora. Strój, w który odziany jest Radliński nosi nazwę mantoletu, to szata przysługująca wybranym dostojnikom kościelnych, noszona także przez przełożonych klasztorów kanoników regularnych. W przeciwieństwie do fioletowego mantoletu prałatów i kanoników diecezjalnych, mantolet Bożogrobców miał barwę czarną, dekorowany był godłem Zakonu. Kształtem przypominał sięgającą do kolan pelerynę, posiadającą trzy rozcięcia – jedno z przodu oraz dwa bo bokach na włożenie rąk. Mantolet zakładano na komżę i sutannę. O intelektualnym dorobku sportretowanego przypomina zaś trzymana w dłoni książka.
Szymon Wilk
