Szopka z Sieteszy w Warszawie

Date:

Sietesz to niewielka miejscowość w gminie Kańczuga w powiecie przeworskim. Właśnie stąd pochodził Jan Ulman, którego kukiełkowa szopka wykonana ok. 1900 r. znalazła się w zbiorach Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.

 

W wielu regionach Polski nieodłącznym atrybutem obchodów kolędniczych w okresie Bożego Narodzenia była szopka. To przedstawienie opowieści o narodzeniu Jezusa, wzorowane na misteriach zapoczątkowanych przez św. Franciszka, prezentowane za pomocą kukiełek.

Prezentowana szopka należy do najstarszych i najpiękniejszych w zbiorach Państwowego Muzeum Etnograficznego, do którego trafiła w 1950 roku. Jest starannie i solidnie zbudowana: bryła budynku przypomina kościół z dwiema wieżyczkami po bokach, pomalowana jest na mglisty odcień błękitu. W skład szopki wchodzą 33 kukiełki. Przedstawiają trzech monarchów, bohaterów opowieści o królu Herodzie, opisywanych w pastorałkach pasterzy, ale także postacie występujące w tradycyjnych obrzędach kolędniczych: śmierć, diabła anioła, zwierzęta, żołnierzy, tzw. „ludzi luźnych”; włóczęgów i wędrowców, „obcych”: Cygana, Żyda, Hiszpana, Niemca, Holendra, Litwina, Węgra. Wszystkie figurki wykonane zostały z drewna, a część z nich ma ruchome elementy. Ubrane są w stroje uszyte z resztek tkanin, futra czy filcu.

Twórcą szopki był Jan Ulman, który zapoczątkował tę formę kolędowania w okolicach Przeworska. Szczególną wartością jest opis tej szopki zamieszczony w 1949 r. w „Polskiej Sztuce Ludowej”, a przygotowany przez jednego z najznakomitszych polskich etnografów prof. Romana Reinfussa, który urodził się w Przeworsku i często wracał w rodzinne strony na badania terenowe.

Opisane zostały zarówno sylwetki poszczególnych postaci, ale także ich forma. Rozpatrując kukiełki z Sieteszy od strony artystycznej, należy zwrócić uwagę przede wszystkim na głowy, w których wykonanie artysta włożył najwięcej wysiłku. Wielką wartością opracowania są zamieszczone w tekście fotografie autorstwa Reinfussa, pokazujące oryginalne, dziś już zniszczone stroje kukiełek. Współcześnie role postaci na podstawie materiałów porównawczych z terenu opracowała Katarzyna Ignas z przeworskiego muzeum.

 

Opr. na podst. inf. Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie

Fot. Szopka Jana Ulmana, wykonana ok. 1900 r./ fot. Krystyna Wodecka, PME


Share post:

Subscribe

spot_imgspot_img

Popular

More like this
Related

Cmentarz zamiast dworca?

Mimo planów i obietnic remontu dworzec autobusowy PKS w...

Tragiczny finał poszukiwań

Nie żyje 38-letni Łukasz, który zaginał w środę, 7...

Szanujmy to, co mamy – apeluje mieszkanka Widnej Góry

Mieszkanka Widnej Góry apeluje do młodzieży, by ta nie...

Czerwcowa „Ulica Zdrowia”

We wtorek 6 czerwca w ramach programu „Bezpieczny Jarosław”...